Smolnica (Sm)

W latach 40 XX w. palącym problemem dla KWK Knurów było zabezpieczenie dostaw piasku do podsadzki w obliczu wyczerpywania się zasobów piaskowni w Szczygłowicach. Wobec tego, już w 1948 roku zatwierdzono projekt linii łączącej szyb "Foch" z planowaną piaskownią "Smolnica".

Prace przy budowie linii zakończono w połowie 1950 roku, a rok później dokonano jej odbioru i wstępnej eksploatacji złoża piasku.
Układ torowy piaskowni składał się wówczas z mijanki oraz dwóch odgałęzających się od niej torów ładunkowych, a sama linia funkcjonowała na zasadzie bocznicy.

Co najmniej od 1952 roku istniały plany budowy lokomotywowni z zapleczem warsztatowym oraz trzytorowej stacji wraz z trójkątem do obracania lokomotyw. Projekt ten nie doczekał się jednak realizacji w tej formie.

Przed rokiem 1953 zaplanowano rozbudowę układu torowego w celu otwarcia nowych skarp eksploatacyjnych w wyrobisku. W ramach tej inwestycji przedłużono tor ładunkowy we wschodniej części wyrobiska, przedłużono tor zjazdowy za mijanką oraz zbudowano nowy tor ładunkowy w niezagospodarowanej jeszcze zachodniej części wyrobiska.

Po 1954 roku sięgnięto po zasoby piasku zalegające w tzw. "części wschodniej" piaskowni. W tym celu zbudowano nową bocznicę. Odgałęziała się ona od głównego toru do Nieborowic, tuż obok mostu nad Potokiem Żernickim. Eksploatację prowadzono w kierunku północnym, przesuwając tor co 18m.

Kolejnym etapem eksploatacji złoża było wydobycie piasku z tzw. "części centralnej", położonej na północ od najstarszego wyrobiska. Bocznicę na nowe pole piaskowe wpięto w nowo zbudowany tor do Leboszowic. Z tej części piaskowni wybrano jedynie ok. 1/3 zasobów piasku.

Po wyeksploatowaniu złóż postanowiono o zasypaniu najstarszego wyrobiska odpadami górniczymi. Wyrobiska w części "wschodniej" i "centralnej" zrekultywowano, obsadzając je lasem.

Między 1961 a 1965 rokiem doszło do realizacji odłożonych projektów budowy stacji oraz lokomotywowni i warsztatów, jednak całkowicie porzucając wcześniejszą koncepcję lokalizacji stacji oraz projektu budynku lokomotywowni.
Nową stację "Smolnica" wyposażono w parterową nastawnię usytuowaną przy wschodniej głowicy rozjazdowej.
Oprócz stacji wybudowano jeszcze dwustanowiskową halę warsztatową, położoną w odległości 1 kilometra od stacji w stronę Leboszowic, w miejscu, gdzie planowano wcześniej wybudować wspomnianą już stację.

Stacja składała się z 4 torów - trzy z nich (nr 1, 3, 5) były przystosowane do prowadzenia ruchu pociągów (przy czym po torze 5 tylko w kierunku Nieborowic), a ostatni z nich (nr 7) pełnił rolę toru odstawczego.
Istniały dwa kształtowe semafory wjazdowe, a przy torach stacyjnych ustawiono mechaniczne tarcze zaporowe.
Rozjazdy od strony Leboszowic (przy nastawni) były przestawiane ręcznie, a od strony Nieborowic za pomocą mechanicznych urządzeń scentralizowanych.

W początkowym okresie funkcjonowania ze stacji Smolnica obsługiwano:
- bocznicę szlakową na zwałowisko (zlikwidowana między 1973 a 1978r.)
- bocznicę szlakową do osadnika mułów kopalnianych (zlikwidowana prawdopodobnie w połowie lat 80)
- bocznicę szlakową do lokomotywowni (późniejszego WNTK Smolnica)

Między 1981 a 1984 rokiem zlikwidowano tor odstawczy nr 7. Prawdopodobnie w tym okresie dokonano przebudowy sygnalizacji kształtowej na świetlną.

W 1988 roku zlikwidowano tor nr 5.
Wówczas stacja była czynna już tylko na jedną zmianę w godzinach 6:00 - 14:00.

Ostateczne zamknięcie posterunku nastąpiło w dniu 14.07.1989r.

Po likwidacji stacji funkcjonowały jeszcze warsztaty (WNTK Smolnica). Posterunkiem opiekuńczym bocznicy został podg. Nieborowice. Mniej więcej na przełomie XX i XXI w. warsztaty zostały zamknięte, a budynki wyburzono do roku 2004.

Budynek nastawni "Sm" został przejęty przez sąsiadującą stację wodociągową i miedzy 1997 a 2003 rokiem przebudowano go na obiekt gospodarczy. 

Opis opracowano na podstawie:
- książki "Koleje Piaskowe, Tom I",
- zbiorów AP w Raciborzu,
- archiwalnych map lotniczych z serwisu PZGIK,
- relacji byłych pracowników PMPPW.

autor opisu: Krzysztof Przybyła

Plan schematyczny

Plan schematyczny 1996r. get_app
Plan schematyczny 1988r. get_app
Plan schematyczny 1984r. get_app
Plan schematyczny 1978r. get_app
Plan schematyczny 1966r. get_app
Plan schematyczny 1954r. get_app

Informacje

Lokalizacja: 50.228254, 18.595317
Rok zamknięcia: 1989
Status: zlikwidowany

Linie kolejowe

Goszczyce - Krywałd

Galeria